3. sep, 2018

KEERZIJDE VAN "HOUDEN VAN MIJN LAND" (61)

Nationalisme, het grenzeloos houden van je land, is niet langer een genegenheid om te koesteren. Vaderlandsliefde maakt blind. En je vervalt pijlsnel in haat jegens alles wat uit het buitenland komt. Niet alles over de grenzen is het kopiëren waard. "America First", of de boodschap van Ortega, het Noordkoreaanse enthousiasme ook op de nationale televisie te zien, het Nederlandse poldermodel van Rutte dat multinationals bevoordeeld ten koste van kleine bedrijven, zijn enkele voorbeelden waaraan af te leiden is hoe afkeer ontstaat. Daarnaast zijn er mondiale waarden en normen die verrijkend zijn. Overdreven liefde voor Suriname kan de machthebbers goed uitkomen. Als Bouterse wijst op het gevaar dat van buiten komt, bevriest een kritische houding, met matheid tot gevolg. Want wie kan de belangen van Suriname het beste verdedigen dan de "Vader des Vaderlands"? Als wereldburger, op zoek naar synergie tussen volkeren die het niet alleen redden, word je belemmerd door nationalisme dat "me first"of "my country first" propageert. De eenzijdige focus op eigen waarden maakt het bouwen van bruggen naar regionale of internationale solidariteit een heikele onderneming.

Yuval Harari, historicus en geprezen om zijn zoektocht naar Sapiens, het ontstaan van de mens en de mogelijkheden die de mens van de toekomst heeft, heeft een heldere visie. "Hoeveel mensen willen doden en sterven voor een ideaal?", vraagt hij zich af. Vroeger waren miljoenen mensen bereid om hun leven te geven, zegt hij in de Volkskrant. Tegenwoordig... zijn er weinig die willen sterven. Nationalisme bestaat, maar kalft af. De Schotten, de Basken, de Catalanen, de Nicaraguanen, die hebben geen antwoorden op de grote problemen van deze tijd. Nationalisme is, aldus Harari, vooral gevaarlijk omdat het de oplossing van mondiale problemen in de weg staat. Als mensen niet meer weten hoe ze een sprong voorwaarts moeten maken, vallen ze ten prooi aan nostalgische fantasieën. Nationalisten zeggen dat ze door liefde voor het land controle terugbrengen, maar dat is volgens Harari een illusie. Mensen hebben de neiging om nationalisme te verwarren met biologische en sociale neigingen. Mensen zijn sociale dieren, en loyaliteit aan een groep zit diep in ons. Nationalisme is een fake gevoel. De blik uitwaaieren naar buiten, buiten de grenzen, en niet als een blinde mol het volkslied zingen en een vlaggenparade bijwonen, is een verfrissense exercitie.

Zingen en paraderen passen in de strategie van dictators en desperados en is erop gericht de aandacht af te leiden van binnenlandse noden.

Nationalisme, volkslied, vlaggenvertoon, is historie. Nationalisme lijkt iets gemeenschappelijks teweeg te brengen, maar dat is illusie.

Manuel Sewgobind