HERSTEL SOVJETRIJK (106)

Het uiteenvallen van de Sovjet Unie is voor nationalisten in Moskou een kater van formaat. Jeltsin en Gorbasjov waren de aanstichters van dit verval, en Poetin is de hersteller, die in steeds terugkerende dromen zijn missie en passie beleeft. Eens moet het machtige rijk herboren worden, en als machtsblok een wereldspeler worden, met hem (Vladimir Poetin) als spil en aangever. 

Het verloren terrein, intussen zelfstandige en onafhankelijke landen, van de Baltische Staten tot Bulgarije en Macedonië, moet in de Sovjetschoot terug, maar dan moet je de status quo wijzigen. Als goede schaker weet je dat dit procesmatig moet gebeuren. Een gigantische campagne om de missie te bespoedigen is in gang gezet. Een charme-offensief om de vroegere banden te herstellen, economische steun (vergemakkelijkt door olie- en gasroebels), morele steun aan landen die zich in de steek gelaten voelen (door het Westen), gecombineerd met een weergaloze repressie: om te beginnen critici en activisten in Rusland die niets verkeerds doen dan smachten naar een beetje politieke vrijheid en vrijheid van schrift. Ieder tegengeluid wordt gezien als verraad en ondermijning van het nobele streven naar dichterbij brengen van een glorietijdperk. Vergiftiging van opponenten, ook buiten de Russische grenzen, is een probaat middel. Verdwijningen en langdurige straffen moeten andersdenkenden van weerhouden om kritiek te uiten (Het moet gezegd: ook in het vrije Westen hebben oppositionele krachten als bijvoorbeeld Black Lives Matter het niet altijd gemakkelijk, maar verschil met de Russische aanpak is dat Poetin zichzelf boven de wet heeft genesteld en ongrijpbaar is voor rechtspraak; er is geen onafhankelijke magistratuur. De terreur jegens burgers wijkt niet af van de terreur die onder Stalin zo gangbaar was. Het Sovjetrijk moet en zal op de wereldkaart prijken. 

Dan is er een derde agendapunt: begin met annexaties en bedreigingen van buurlanden, en doe dat gefaseerd. De Kaukasus is al onder invloedssfeer of het vuur wordt voortdurend gestookt. En sinds een jaar is het de beurt aan Oekraïne: aantrekkelijk vanwege de bodemschatten, de lucratieve agrarische sector en als bufferland van de NAVO. (Polen, Estland, Letland en Litouwen, maar ook Tsjechië voelen de hete adem van Poetin, want na Oekraïne zitten deze landen in de vuurlinie, wat ook geldt voor Noorwegen, Zweden en Finland). Om Kyiv in te nemen, is een drogreden van stal gehaald: het land zit barstensvol nazi's. Dit argument maakt onder Russen diepe indruk, want waren het niet de nazi's die miljoenen Russen vermoordden? Hypocriet Moskou meldt uiteraard niet dat Rusland zelf vol zit met nationaal socialisten in het parlement, maar ook binnen het leger en in paramilitaire strijdgroepen (lees: Wagner). Poetin is voor wat betreft zijn obsessie om de oude grenzen te herstellen, niet schimmig: hij heeft hierover duidelijkheid gegeven. Maar gecombineerd met anti-nazipropaganda speelt hij in op historische gevoelens in eigen land. Invloedssferen zijn er altijd geweest, West-Europa en de Verenigde Staten werken er ook voortdurend aan, maar oppositie hiertegen moet verankerd liggen in de grondwet. Dat is in Rusland (en ook China) niet denkbaar. 

Steun is aan Poetin ook verzekerd door de Russisch orthodoxe kerk.  Je kunt je afvragen van welke Christengod Poetin mandaat heeft. Uit naam van het Christendom wordt oorlog gevoerd in Oekraïne, waar voornamelijk burgerdoelen worden gebombardeerd. In Moskou weten ze al te goed wat het betekent om bij -20 graden in een huis zonder dak en omgevallen muren te moeten leven. Poetin kent Siberië, en Oekraïne moet een Siberië worden. Opvallend is dat gelovigen in Rusland in een winterslaap-situatie verkeren. In hoeverre er sprake is van groepsdwang, is niet duidelijk. 

Rusland is een onafhankelijke natie binnen gevallen en daarvoor moet ze de prijs betalen. Genocide wordt gepleegd, mensenrechten worden besmeurd, criminelen worden op dorpen afgestuurd met de belofte dat zij na 4 maanden dienst vrij zijn (uit het front wordt gemeld dat zij langer Oekraïeners om zeep moeten helpen en dat er van afkoop van de straffen geen sprake is). Dat er in de grensstreek Russen wonen die worden onderdrukt, is en kan geen rechtvaardiging zijn voor overtreden van internationale rechtsregels. Dat in een oorlog slachtoffers (moeten) vallen, is evenmin een alibi om de pijn te bagatelliseren. Eens zal Rusland worden veroordeeld voor massaslachting en oorlogsschade moeten betalen. Een oorlogstribunaal is al in de maak.